Οι Αγανακτισμένοι: Κίνημα ανατροπής ή κίνημα-έμβλημα μιας ολόκληρης αστικής Εποχής;

 γράφει ο Ονειρμός

Με το κείμενο αυτό, η παρέα της Λέσχης μεγαλώνει με τον αγαπητό φίλο και σύντροφο Ονειρμό. Το ιστολόγιο του  Τάξεις και Ηθική αποτελεί μια πολύ σημαντική θεωρητική προσπάθεια που πάντοτε παρακολουθούσαμε με προσοχή. Χαιρόμαστε που βρίσκεται μαζί μας καθώς ο στόχος της θεωρητικής αναζήτησης και του διαλόγου για τον κομμουνισμό της εποχής μας είναι  η βασική στόχευση της Λέσχης… 

.

Πρόλογος

 Το παρόν κείμενο έχει σκοπό να προσεγγίσει το «κίνημα» των «Αγανακτισμένων» προτείνοντας απλώς ένα πλαίσιο ανάλυσης του φαινομένου, για αυτό και προϋποθέτω πως ο αναγνώστης έχει μια γενική εικόνα σε σχέση με το ιστορικό του «κινήματος» η οποία δεν απέχει πολύ από τη δική μου. Παραθέτω ενδεικτική βιβλιογραφία στο τέλος του κειμένου.

Η βασική μου θέση είναι ότι η πρόσληψη του φαινομένου των «Αγανακτισμένων» σημαδεύτηκε από δύο εκ διαμέτρου αντίθετες στάσεις. Από τη μία πλευρά, οι επαναστατικές κορώνες που έβγαλαν διάφοροι για το «Πλήθος» και την αδιαμεσολάβητη δημοκρατία που μιλούσε μέσα από τα χείλια του, αποτελούν σύμπτωμα του γενικότερου εκφυλισμού της επαναστατικής θεωρίας όχι μόνο στην Ελλάδα, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά σε ολόκληρο το σύγχρονο κεφαλαιοκρατικό κόσμο. Έφτασαν στη χώρα μας, ετεροχρονισμένα, αναλύσεις που μιλούν για «ριζοσπαστική δημοκρατία» και ένα εξ ορισμού επαναστατικό συνονθύλευμα ανθρώπων, το οποίο άνευ λοιπών προϋποθέσεων, είναι αντικαπιταλιστικό απλά και μόνο επειδή…υπάρχει. Χωρίς κανένα στρατηγικό στόχο και χωρίς καμία στράτευση, αυτό το πλήθος αποδιαρθρώνει το Κράτος με μόνη τη αντίδρασή του και την έκφραση της «επιθυμίας» του, ακριβώς επειδή δεν έχει έναν ενοποιητικό στρατηγικό στόχο που θα επέβαλλε πάνω σε αυτό μια καθορισμένη «Ταυτότητα».

Από την άλλη μεριά, είχαμε μια «ορθόδοξη» μαρξιστική αντιμετώπιση των «Αγανακτισμένων», η οποία ήξερε να τους προσάπτει κατηγορήματα, με πρώτο και κύριο τον «μικροαστικό» χαρακτήρα τους. Ασφαλώς η αντίληψη αυτή απέφυγε να χαρακτηρίσει τους Αγανακτισμένους «επαναστατική δύναμη», αποδεικνύοντας πως ο «ορθόδοξος» μαρξισμός, όταν χρησιμοποιείται σωστά, μπορεί να δώσει μια καλύτερη πρόγνωση του κοινωνικού γίγνεσθαι από όλες τις υπεραισιόδοξες, μεταμοντέρνες και ειδικότερα «μεταμαρξιστικές» προσεγγίσεις που έχουν επικρατήσει ως κυρίαρχες αφηγήσεις. Αναφέρομαι ειδικά στην «Αυτοκρατορία» και το «Πλήθος» των Hardt-Negri (στο εξής, H+N), οι οποίοι, παρά τη ριζικά αντιτελεολογική τους τοποθέτηση, υποστηρίζουν ούτε λίγο ούτε πολύ ότι ο κομμουνισμός χτίζεται μέρα με τη μέρα από τη φυσική πορεία των πραγμάτων με τη διανοητικοποίηση της εργασίας και την παγκοσμιοποίηση των παραγωγικών διαδικασιών, αλλά και την ήδη συντελεσμένη «συγχώνευση» νομικοπολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού σε μια κοινή, «βιοπολιτική» παραγωγή.

Η εποχή της κρίσης ως μια (κατά Victor Turner) οριακή κατάσταση

του Δημήτρη Φασόλη*

Στην εποχή της (συνολικής-ριζικής) κρίσης που ζούμε και βιώνουμε, φαίνεται τα πάντα να καταρρέουν και να αλλάζουν ραγδαία και με ασύλληπτα γρήγορους ρυθμούς. Σε ένα τέτοιο ρευστό περιβάλλον, παραδοσιακά και δεδομένα πολιτισμικά-κοινωνικά πλαίσια (σχέσεις, ρόλοι, θεσμοί, αντιλήψεις, στερεότυπα) χάνονται ή, τουλάχιστον, να υποχωρούν ως μη λειτουργικά, ενώ τίποτα δεν φαίνεται να τα αντικαθιστά. Οι άνθρωποι μετέωροι στέκονται, ανήμποροι να συνειδητοποιήσουν τι συμβαίνει, ανίκανοι συχνά να αντιδράσουν αποτελεσματικά και εποικοδομητικά, παγωμένοι από τον φόβο για ένα αβέβαιο και ζοφερό αύριο. Βρίσκονται δηλαδή σε ένα μεταίχμιο, ανάμεσα στο παλιό που υποχωρεί και εξαφανίζεται και στο νέο που δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί. Οι διαπιστώσεις αυτές, που προέκυψαν μέσα από συζήτηση στη διάρκεια ενός μαθήματος [1], γέννησαν το ερώτημα του εάν και κατά πόσο οι παραπάνω συνθήκες προσομοιάζουν με τις έννοιες της οριακότητας και του κατωφλιού του Victor Turner*, τις οποίες ανέπτυξε στη θεωρία του για τις διαβατήριες τελετές. Οι διαβατήριες τελετές αφορούν σε διαδικασίες μετάβασης από μια κοινωνική θέση ή κατάσταση σε άλλη (π.χ. το πέρασμα στην ενηλικίωση) και διακρίνονται σε τρεις φάσεις [2].

2011. Η χρονιά που συγκλόνισε τον κόσμο

Μισοάδειο ή μισογεμάτο; Τι ήταν το 2011; Η χρονιά των μεγάλων επαναστάσεων και εξεγέρσεων, η χρονιά που επανεμφανίστηκε το κοιμισμένο θηρίο των εργαζομένων; Ή μήπως η μαύρη χρονιά που εμφανίστηκε ξανά η πείνα σε μαζική κλίμακα στον αναπτυγμένο κόσμο; Τι δίνει τον τόνο; Η αραβική άνοιξη ή η καταστροφή στην Φουκουσίμα; Το καλοκαίρι του Συντάγματος ή ο χειμώνας της δανειακής σύμβασης;

του Θάνου Ανδρίτσου

Πρόσωπο της χρονιάς: ο ανώνυμος διαδηλωτής. Της επόμενης χρονιάς ας είναι η ωρίμανση του σε επώνυμο πολιτικό εργατικό κίνημα

ΚΟΜΗΤΗΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ

Στις 17 του Δεκέμβρη του 2010, στην πόλη Σίντι Μπουζίντ της νότιας Τυνησίας, ο νεαρός Μοχάμεντ Μπουαζίζι, θα αυτοπυρποληθεί σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την κατάσχεση των προϊόντων του από την αστυνομία. Αυτή η πράξη απελπισίας για τη φτώχεια και την ανεργία, δεν θα σβηστεί από τη μνήμη όπως οι χιλιάδες καθημερινοί σιωπηλοί θάνατοι, αλλά θα μείνει στην ιστορία. Γιατί θα είναι το λάκτισμα που θα κάνει τον τυφλοπόντικα που περιδιάβαινε για δεκαετίες στο υπέδαφος να τρέχει με φόρα κατά τη χαραμάδα φωτός που ξεπήδησε πάνω από το κεφάλι του.

Το Πάρκο Ναυαρίνου και η Πλατεία Συντάγματος. Μια συζήτηση για τον κομμουνισμό.

του Θάνου Ανδρίτσου*

Στιγμιότυπα

 Στιγμιότυπο 1.

Είναι 7 Μάρτη του 2009. Ένα ηλιόλουστο σαββατιάτικο πρωινό, στη συμβολή των οδών Χαριλάου Τρικούπη και Ναυαρίνου, λίγα μέτρα μακριά από εκεί που τρείς μήνες πριν έπεφτε νεκρός από τις σφαίρες της αστυνομίας ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος πυροδοτώντας την κοινωνική έκρηξη του Δεκέμβρη, θα λάβει χώρα μια ξεχωριστή δράση. Αρκετές εκατοντάδες πολίτες, όλων των ηλικιών, άλλοι κάτοικοι της περιοχής και άλλοι όχι, θα μετατρέψουν ένα οικοδομικό τετράγωνο που λειτουργούσε ως παρκινγκ σε πάρκο. Έχοντας μαζί τους σφυριά, φτυάρια, γάντια ή τα γυμνά τους χέρια, σπάνε την άσφαλτο και βρίσκουν από κάτω όχι την παραλία ακριβώς, αλλά το χώμα στο οποίο φυτεύουν δέντρα και φυτά ή τοποθετούν πέτρες και διαφορετικών ειδών δάπεδα. Μέχρι να φτάσει το βράδυ έχει πάρει πλέον ζωή το «Αυτοδιαχειριζόμενο Πάρκο Ναυαρίνου». Οι παρευρισκόμενοι ανταποκρίθηκαν σε κάλεσμα από κατοίκους και συλλογικότητες της περιοχής για τη δημιουργία ενός πάρκου όπως είχε οριστεί από το Δήμο εδώ και 19 χρόνια και ενώ το μίσθωμα του παρκινγκ είχε λήξει από το 2008 και υπήρχε κίνδυνος οικοδόμησής του. Ένα μικρό κείμενο με την υπογραφή «Εμείς, Εδώ και Τώρα και για Όλους Εμάς» με τίτλο «αυτοοργάνωση σε όλες τις γειτονιές» καλούσε «όσους από μας αναζητούν την αυτονομία στη ζωή τους και όχι την υποταγή», «να μην αφήσουμε κανέναν υπαίθριο χώρο στην τσιμεντένια ζούγκλα της πόλης να μετατραπεί στο όνομα της «ανάπλασης» σε χώρο εγκλεισμού, ελέγχου και εμπορικής εκμετάλλευσης… Σπάμε τα τσιμέντα και τα κελιά. Κάνουμε τα πάρκινγκ πάρκα ζωντανά».

«Να καταλάβουμε τα πάντα»! (για το Occupy movement)

Του Κώστα Φουρίκου

Το «Occupy κίνημα», το κίνημα των καταλήψεων στις ΗΠΑ, αποτελεί πλέον ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός που κανείς δε μπορεί να αγνοήσει. Εξαπλώνεται ταχύτατα, ριζοσπαστικοποιείται, προχωράει στο Όκλαντ σε γενική απεργία μετά το βαρύ τραυματισμό διαδηλωτή του occupy από την αστυνομία, ενώ γρήγορα θα κληθεί να αναμετρηθεί με κρίσιμα και καθοριστικά για την προοπτική του ερωτήματα. Πρόκειται για μια μεγάλη και πρωτότυπη κοινωνική διεργασία, που έβαλε κοινωνικό φραγμό στην ανάπτυξη του ακροδεξιού επικίνδυνου λαϊκισμού του Tea Party. Σ’ αυτή τη φάση συνδυάζει στοιχεία κριτικής στη διαφθορά κι εμφανίζει το 1% των τραπεζών, της Γουόλ Στριτ και των χρηματοπιστωτικών κολοσσών, σε αντιπαράθεση με το 99% της κοινωνίας που το ίδιο το Occupy θεωρεί ότι εκπροσωπεί. Τείνει έτσι θα λέγαμε αυθόρμητα και ανολοκλήρωτα σε μια αντικαπιταλιστική προσέγγιση, που μπορεί όμως να μείνει αφηρημένη και γενικόλογη διαμαρτυρία ή και να ενσωματωθεί εκ νέου από τους Δημοκρατικούς, παρά την απογοήτευση από την πολιτική Ομπάμα. Την ίδια στιγμή συγκροτεί μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία διαμόρφωσης ενός νέου χώρου ριζοσπαστικής, αριστερής κι εργατικής αμφισβήτησης με πλειοψηφική απεύθυνση, στα πλαίσια της κρίσης και των οξυμένων κοινωνικών προβλημάτων. Συγκροτεί επίσης ένα εξεγερσιακών διαθέσεων συνεχές κι έναν κύκλο που άνοιξε στο διεθνές στερέωμα με την Αραβική Ανοιξη και συνεχίστηκε με το Ουισκόνσιν, τους Αγανακτισμένους, τους ηρωικούς ελληνικούς απεργιακούς αγώνες και τα φοιτητικά κινήματα σε Αγγλία και Χιλή, παρά τις ιδιαιτερότητες που καθένα από αυτά τα γεγονότα παρουσιάζει και την ανισόμετρη ανάπτυξη που εμφανίζουν στην αναμεταξύ τους σύγκριση..

Η κρυφή κινητοποίηση που πυροδότησε μια εξέγερση

Αναδημοσιεύουμε ένα ενδιαφέρον κείμενο που μας έστειλε ένας φίλος της Λέσχης  και προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες που δε γίνονται και τόσο γνωστές από τα επίσημα ΜΜΕ.

Οι διοργανωτές των διαδηλώσεων στο Κάιρο περιγράφουν τις τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για να κερδίσουν έδαφος έναντι στην αστυνομία:

Η συνάντηση στο ζαχαροπλαστείο που δεν ήταν στο Facebook.

Των Charles Levinson και Margaret Coker
The Wall Street Journal

Μετάφραση: Άρης Λέονας

Κάιρο – Η κατάληψη της περιοχής γύρω από το κτίριο της βουλής αυτήν τη βδομάδα από την αιγυπτιακή αντιπολίτευση ξεκίνησε με ένα τέχνασμα – το τελευταίο παράδειγμα για το πώς, για πάνω από δύο βδομάδες, νέοι ακτιβιστές έχουν καταστρατηγήσει τις φοβερές δυνάμεις ασφαλείας της Αιγύπτου ώστε να παρακινήσουν μια εξέγερση που πολλοί εδώ θεωρούσαν για πολύ καιρό αδύνατη.

Το κίνημα OccupyWallStreet και τα εκατοστημόρια

 του John Quiggin 

Μία απ’ τις πιο χτυπητές επιτυχίες του κινήματος Occupy Wall Street είναι η ιδέα του «Είμαστε το 99%» και πιο συγκεκριμένα η ταυτοποίηση του ανώτερου 1 τοις εκατό ως κύριας πηγής των οικονομικών προβλημάτων.

Χάρη στο OWS, το γεγονός ότι το 1 τοις εκατό των νοικοκυριών λαμβάνουν το 25 τοις εκατό της διανομής εισοδήματος (πάνω από το 12 τοις εκατό μερικές δεκαετίς πριν) έγινε ευρέως διαδεδομένο. Η εμπειρική δουλειά πάνω στα φορολογικά δεδομένα που παρήγαγε αυτά τα στοιχεία, κι έγινε πιο αξιοσημείωτα απ’ τους Piketty και Saez, ενσταλλαζόταν σιγά σιγά στην μέση συνείδηση, όμως το «Είμαστε το 99 τοις εκατό» την καθιέρωσε με εκπληκτική ταχύτητα.

ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΙΣ ΗΠΑ: Ήταν χαριτωμένοι όσο ήταν ακίνδυνοι

Νίκος Πατσόπουλος, Πουλίκος Πουλικάκος

Νέα Υόρκη

Το έβλεπε κανείς στα πρόσωπά τους. Οι πιο πολλοί περισσότερο το διασκέδαζαν και λιγότερο το πίστευαν. Ακόμα και οι πρωταγωνιστές δεν ήταν σίγουροι πόσο σοβαρά να το πάρουν.

Η ιδέα έπεσε από την ομάδα Adbusters από τον Καναδά στα μέσα Ιουλίου: κατάληψη της Wall Street, κατασκήνωση στα πρότυπα των αγανακτισμένων της Ευρώπης και των αραβικών εξεγέρσεων.

 Είχε προηγηθεί μερικούς μήνες πριν το Bloombergville, μία αντίστοιχη απόπειρα μπροστά στο δημαρχείο, με περίπου 1.000 διαδηλωτές στα καλύτερά της και άλλες παρόμοιες απόπειρες την προηγούμενη χρονιά με περιορισμένα αποτελέσματα.

Η κατάληψη της Wall Street επανακτά τον πνευματικό χώρο

της Nina Power

Τι ελπίδα έχει το σύνθημα της συνδιάσκεψης των Εργατικών “ηγεσία για ένα καλύτερο μέλλον”( leadership for a better future)  σε σχέση με το “ας καταλάβουμε τα πάντα” (occupy everything).

Ένα καλό σύνθημα πρέπει να πιάνει τη διάθεση του κόσμου και να εκφράζει ακριβώς μια κατάσταση: “Είμαστε το 99%”, “είμαστε η κρίση”, ή απλά “χωρίς δικαιοσύνη, δεν υπάρχει ειρήνη”. Όπως το έθεσε ο Λένιν: “Κάθε συγκεκριμένο σύνθημα πρέπει να βγάινει ως συμπέρασμα από το σύνολο των συγκεκριμένων χαρακτηριστικών μιας ορισμένης πολιτικής κατάστασης”.

Οι αγανακτισμένοι της Wall Street: Όταν ο Κάφκα συναντά τον Ομπάμα

του Άρη Χατζηστεφάνου

Ήταν περασμένα μεσάνυχτα στη Νέα Υόρκη, όταν ο Τζον, ένας από τους εκατοντάδες «αγανακτισμένους της Wall Street» που συγκεντρώνονται εδώ και τρεις εβδομάδες έξω από το αμερικανικό χρηματιστήριο, κάθισε μπροστά στον υπολογιστή του για να στείλει μερικά e-mail. Ήθελε να προσκαλέσει κάποιους φίλους του να επισκεφθούν την ηλεκτρονική σελίδα του Occupy Wall Street, από όπου συντονίζονται οι δράσεις της πρωτοβουλίας. Με έκπληξη διαπίστωσε, όμως, ότι ο λογαριασμός του στη Yahoo μπλόκαρε κάθε μήνυμα που περιελάμβανε αναφορές στη συγκεκριμένη σελίδα. Το μήνυμα που εμφανιζόταν στον υπολογιστή ανέφερε ότι «το σύστημα κατέγραψε ύποπτη δραστηριότητα και δεν επιτρέπει την αποστολή του μηνύματος για την προστασία των χρηστών της συγκεκριμένης υπηρεσίας».