Tο λυκόφως της δικαιοσύνης

του David Malone

Το Δεκέμβριο του 2012 ένα δικαστήριο των ΗΠΑ απέδειξε ότι η τράπεζα HSBC είχε ξεπλύνει δισεκατομμύρια δολάρια που προέρχονταν από εμπόριο ναρκωτικών. Εν τούτοις  με την ίδια δικαστική απόφαση η ίδια η HSBC κρίθηκε ότι δεν ήταν ένοχη για ξέπλυμα χρήματος. Μάλιστα δεν κρίθηκε ένοχο ούτε και κανένα από τα στελέχη της.

Ακολούθησαν έντονες αντιδράσεις. Στις ΗΠΑ η Elizabeth Warren, γερουσιαστής Μασαχουσέτης, σφυροκόπησε τους ελεγκτές της Ομοσπονδιακής Τράπεζας με ερωτήσεις σε μια ακρόαση της ειδικής επιτροπής της Γερουσίας για τις τράπεζες.

«Κανένας δεν οδηγήθηκε σε δίκη. Από κανέναν δεν αφαιρέθηκε η άδεια παροχής τραπεζικών υπηρεσιών, και καμία επιτροπή δεν εξέτασε το ενδεχόμενο να απαγορευτούν οι δραστηριότητες της HSBC στις ΗΠΑ.”

Πράγμα αρκετά εξοργιστικό, ιδίως καθώς το ίδιο διάστημα, σύμφωνα με εκθέσεις αρμόδιων τμημάτων της Γερουσίας και του υπουργείου Δικαιοσύνης, η HSBC

“απέφυγε να καταγράψει κινήσεις εμβασμάτων συνολικού ύψους άνω των 670 δις δολλαρίων που πραγματοποιήθηκαν ηλεκτρονικά, και επίσης άνω των 9,4 δις δολλαρίων για συναλλαγές σε μετρητά μέσω της HSBC στο Μεξικό, από το 2006 ως τουλάχιστον το 2009”.

Επιπλέον,

“η HSBC Μεξικού διατηρούσε ένα παράρτημα στις νήσους Κέυμαν, χωρίς γραφεία και χωρίς καθόλου προσωπικό, το οποίο όμως διαχειριζόταν 50.000 λογαριασμούς πελατών και 2,1 δισεκατομμύρια δολλάρια το 2008.”

Ποιοί το γνώριζαν αυτό στην τράπεζα; Στοιχεία από άλλες έρευνες για τις δραστηριότητες της HSBC αποκάλυψαν ότι

«ανώτερα τραπεζικά στελέχη υπήρξαν συνεργοί σε αυτές τις παράνομες δραστηριότητες«.

Άνεργη ανάπτυξη (ή παραμύθια της Χαλιμάς)

του Παναγιώτη Μαυροειδή

Η είδηση σε πολλούς φάνηκε εντυπωσιακή: Με βάση τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ – ΓΣΕΕ),  θα απαιτηθούν τουλάχιστον 20 χρόνια προκειμένου να δημιουργηθούν ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας και να μειωθεί το ποσοστό της ανεργίας κάτω από το 10%.

Δεν είναι ούτε είδηση, ούτε κάποιο σοφό συμπέρασμα, αλλά αποτέλεσμα απλής αριθμητικής.

Να προσθέσουμε μόνο ότι για να συμβεί ακόμη και αυτό το αποτέλεσμα, που δεν το λες και αισιόδοξο, ούτε και ‘’όραμα’’, χρειάζεται μια μέση σταθερή ετήσια ανάπτυξη επί 20 χρόνια κοντά στο 4%.  Έχετε ακούσει να το ισχυρίζεται καμιά τρόικα ή η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, όταν μιλούν για την νέα εποχή ‘’ανάπτυξης’’; Ούτε στην πιο δημαγωγική τους απογείωση δεν τολμούν να ξεστομίσουν τέτοια ψευδολογία.

Είναι σημαντικό να φανταζόμαστε τον κόσμο μετά τον καπιταλισμό

Από τα ζητήματα της στέγασης μέχρι τους μισθούς, ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ υποστηρίζει ότι η εξέταση των αντιφάσεων του καπιταλισμού μπορεί να δείξει τον δρόμο προς έναν εναλλακτικό κόσμο

– Ετοιμάζετε το νέο βιβλίο σας «Οι δεκαεπτά αντιφάσεις του καπιταλισμού». Γιατί  επικεντρώνεστε σε αυτές;

-Η ανάλυση του καπιταλισμού δείχνει ότι υπάρχουν σημαντικές και θεμελιώδεις αντιφάσεις. Σε τακτά χρονικά διαστήματα οι αντιφάσεις αυτές ξεφεύγουν από τον έλεγχο και δημιουργούν κρίσεις. Σήμερα βρισκόμαστε μέσα σε μια κρίση, και νομίζω ότι είναι σημαντικό να ρωτήσουμε «ποιες ήταν οι αντιφάσεις που μας οδήγησαν σε αυτήν;». «Πώς μπορούμε να αναλύσουμε την κρίση από την άποψη των αντιφάσεων;» Μια από τις μεγάλες ρήσεις του Μαρξ ήταν ότι «μια κρίση είναι πάντα το αποτέλεσμα υπόγειων αντιφάσεων». Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ασχοληθούμε με αυτές, παρά με τα αποτελέσματά τους.

Ντιτρόιτ: Η Νέα Ελλάδα, του Πώλ Κρούγκμαν

 

Του ΠΩΛ ΚΡΟΥΓΚΜΑΝ

Όταν το Ντιτρόιτ κήρυξε πτώχευση, ή τουλάχιστον προσπάθησε – η νομική κατάσταση έχει γίνει εξαιρετικά περίπλοκη από τότε – ξέρω ότι δεν ήμουν ο μόνος οικονομολόγος που είχε μια βαθιά ανησυχία για τον πιθανό αντίκτυπο που θα είχε αυτό στον πολιτικό μας λόγο. Ήμαστε άραγε μπροστά σε μια νέα Ελλάδα; Κάποιοι θα ήθελαν πολύ να συμβαίνει αυτό, όμως δεν συμβαίνει.

Όπως ίσως θα θυμάστε, πριν λίγα χρόνια η Ελλάδα βυθίστηκε σε δημοσιονομική κρίση. Αυτό ήταν κακό για την Ελλάδα, αλλά θα έπρεπε να έχει μικρό αντίκτυπο στον υπόλοιπο κόσμο, αφού η ελληνική οικονομία είναι αρκετά μικρή (στην πραγματικότητα, μιάμιση φορά η οικονομία της πρωτεύουσας του Detroit).

Δυστυχώς, συγκεκριμένοι πολιτικοί και ινστιτούτα χάραξης πολιτικής, χρησιμοποιούν σήμερα την ελληνική κρίση για να αποπροσανατολίσουν τη συζήτηση και να αλλάξουν το θέμα από τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης στη δημοσιονομική πειθαρχία και εντιμότητα. Ας προσπαθήσουμε να στρέψουμε λοιπόν, τη συζήτηση προς τη σωστή κατεύθυνση, πριν να είναι πολύ αργά. Καταλαβαίνετε για ποιο πράγμα μιλάω;

Ημερολόγια μιας ενδιαφέρουσας εποχής

Μάρκος Καραγιάννος, ημερολόγια μιας ενδιαφέρουσας εποχής

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο του Μάρκου Καραγιάννου «ημερολόγια μιας ενδιαφέρουσας εποχής», που εκδόθηκε τον Ιούνη ου 2012 από τις εκδόσεις Νησίδες. Τον ευχαριστούμε για το απόσπασμα που μας έστειλε καθώς και για την κριτική του βιβλίου από τον Σταμάτη Μεσήνη που παρατίθεται στο τέλος.  

Φλεβάρης 8, 2011 – Aπρίλης 26, 2012 (σκόρπια)

Όψεις του ψέματος:

H αλήθεια είναι αποσπασματική. Όμως εμφανίζεται συνεχώς. Ψηφίδες της δημιουργούν ρήγματα και φτιάχνουν σενάρια. Τα σενάρια είναι πιθανότητες κόσμων. Συγχρόνως υπάρχουν και άλλες ψηφίδες. Της ίδιας συχνά αλήθειας με εκείνης άλλων ψηφίδων, που εμφανίζονται ασύνδετες. Να φτιάξει κανείς τις συνδέσεις, ναι, μια πολύ

δύσκολη υπόθεση. Να δώσει την προοπτική, αυτό χρειάζεται. Να δει μακριά: πού φτάνουν όλα αυτά. Πού έχουν ήδη φτάσει όλα αυτά.

To ποσοστό κέρδους είναι το κλειδί

του  Michael Roberts*

Η πορεία της κερδοφορίας δείχνει την πορεία του καπιταλισμού

Η οικονομία του σύγχρονου κόσμου κυριαρχείται από τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Στον καπιταλισμό, το χρήμα χρησιμοποιείται για να παράγει περισσότερο χρήμα. Η κινητήρια δύναμη της παραγωγής είναι το κέρδος, όχι οι κοινωνικές ανάγκες και η καπιταλιστική παραγωγή δεν  προχωράει σε μία ευθεία γραμμή ανόδου. Υπόκειται σε επαναλαμβανόμενες κρίσεις «ανάπτυξης και ύφεσης», που καταστρέφουν κάθε φορά και κατασπαταλούν μεγάλο μέρος από την αξία που έχει ήδη παραχθεί από την κοινωνία (τους εργαζόμενους). Οι δεκαετίες του 1880 και του 1890 γνώρισαν μια σημαντική καταστροφή της παραγωγής και του πλούτου των ΗΠΑ- η «μεγάλη κρίση» του ‘30 επίσης. Τώρα βιώνουμε την πρώτη  «Μεγάλη Ύφεση» όντας ακόμα μέσα στη «Μακρά Κρίση»  του 21ου αιώνα.

Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής έχει επαναλαμβανόμενες κρίσεις γιατί έχει δύο μεγάλα ελαττώματα. Πρώτον, σε μια μονεταριστική οικονομία, της οποίας ο καπιταλισμός είναι η επιτομή, υπάρχει πάντα η πιθανότητα της κρίσης. Οι κάτοχοι του χρήματος μπορεί να μη θέλουν να το ξοδεύουν ή να το επενδύουν πάντα, αλλά να το αποθηκεύσουν. Αν το αποφασίσουν αυτό, για οποιονδήποτε δικό τους λόγο, μπορεί να προκληθεί εξάρθρωση στο σύστημα ανταλλαγών και να δημιουργηθεί κρίση στην αγορά και την πώληση.

Δεύτερον, το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής για κέρδος θα αρχίσει να αποσταθεροποιείται, αν δεν  δημιουργείται αρκετό κέρδος, τόσο που να ικανοποιεί τους κατόχους των μέσων παραγωγής. Και υπάρχει η εγγενής τάση του ποσοστού κέρδους να πέφτει. Αυτή είναι βαθύτερη αιτία όλων των κρίσεων.

5 χρόνια μετά: Έλεγχος προόδου για τον καπιταλισμό της κρίσης

του Richard Wolff

Λίγες μέρες πριν στις 10-13 Αυγούστου, έλαβε χώρα στην περιοχή High Falls κοντά στη Νέα Υόρκη, ένα summer campus που διοργανώθηκε από URPE (Union for Radical Political Economics) σε συνεργασία με το κίνημα Occupy Wall Street. Ο τίτλος του ήταν «Ριζοσπαστικές Οικονομικές Θεωρίες για την Τρέχουσα Οικονομική Κρίση». Στις εργασίες που έγιναν συμμετείχαν με εισηγήσεις μερικοί από τους πιο γνωστούς αριστερούς οικονομολόγους στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων ο Richard Kliman, o Fred Moseley, o Michael Roberts. Δημοσιεύτηκε και μπορείτε να βρείτε εδώ το τεύχος με τις περιλήψεις των παρεμβάσεων, με τη μορφή σύντομων κειμένων – σχολιασμών. Δημοσιεύουμε σήμερα τη μετάφραση του κειμένου του γνωστού οικονόμου Richard Wolff και ελπίζουμε τις επόμενες μέρες να επανέλθουμε συνεχίζοντας με νέες μεταφράσεις. Δείτε πληροφορίες για το campus και την URPE εδώ 

Μετά από 5 χρόνια  κρίσης – και χωρίς ένα τέλος να είναι ορατό  – είναι η στιγμή να αξιολογήσουμε τι συνέβη, γιατί και τι πρέπει να γίνει. Μια από τις βασικές αιτίες της κρίσης, που διαφεύγει στις περισσότερες από τις κυρίαρχες αναλύσεις, είναι η ταξική δομή των καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Με αυτό εννοώ την εσωτερική οργάνωση των εταιρειών που τοποθετεί τους εργάτες ενάντια στα συμβούλια των διευθυντών και των μεγάλων μετόχων. Αυτά τα συμβούλια αναζητούν πρώτα από όλα να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη και το μέγεθος της επιχείρησης. Αυτό σημαίνει να μεγιστοποιήσουν τη διαφορά μεταξύ της αξίας που προστίθεται από την εργασία των εργατών και της αξίας που πληρώνεται στους μισθούς των εργατών. Αυτά τα διοικητικά συμβούλια αποφασίζουν επίσης πως θα χρησιμοποιήσουν αυτή τη διαφορά («υπεραξία») για να διασφαλίσουν την αναπαραγωγή και την επέκταση της επιχείρησης. Οι μεγαλομέτοχοι και οι διευθυντές που αυτοί επιλέγουν παίρνουν όλες τις βασικές επιχειρηματικές αποφάσεις. Τι, πώς, και πού να παράγουν και πώς να ξοδέψουν την υπεραξία (σε μισθούς και μπόνους στελεχών, σε παραγωγή με εξωτερική ανάθεση (outsourcing), στον χρηματισμό πολιτικών κ.α.). Οι εργάτες (η πλειοψηφία) ζουν με τα αποτελέσματα των αποφάσεων που παίρνει μια μικρή μειοψηφία (οι μέτοχοι και οι διευθυντές). Οι εργάτες αποκλείονται από τη συμμετοχή σε αυτές τις αποφάσεις: ένα μάθημα για  την καπιταλιστική δημοκρατία.

Ντοκιμαντέρ της Guardian και του Άρη Χατζιστεφάνου για το εθνικό σύστημα υγείας και το Γενικό Κρατικό Νίκαιας

Δείτε στη σελίδα του Guardian το νέο μίνι ντοκιμαντέρ από τους δημιουργούς του Debtocracy και του Catastroika

Το μεγαλύτερο ελληνικό νοσοκομείο αντιμέτωπο με τις καταστροφικές συνέπειες των περικοπών – video

Δυο χρόνια από την επιβολή του μνημονίου το εθνικό σύστημα υγείας βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης καθώς νοσοκομεία σε όλη τη χώρα ακυρώνουν προγραμματισμένες επεμβάσεις λόγω ελλείψεων υλικών.

Ένα εφιαλτικό σενάριο που παρουσιαζόταν σαν φόβητρο, για την περίπτωση μη αποδοχής των δανειακών συμβάσεων, γίνεται πραγματικότητα λίγα 24ωρα πριν από τις κρίσιμες εκλογές της 17ης Ιουνίου.

Η εφημερίδα Guardian βρέθηκε στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας, ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία των Βαλκανίων, και παρακολούθησε την αγωνιώδη καθημερινή μάχη γιατρών και νοσηλευτών.

http://www.guardian.co.uk/world/greek-election-blog-2012/video/2012/jun/15/greek-elections-2012-greece

«Εσείς που μας κοιτάτε κάποτε σαν κι εμάς θα πεινάτε»

του Πέτρου Κατσάκου

Εδώ και δύο 24ωρα η Πάτρα έχει μετατραπεί σε πεδίο μάχης. Αφορμή, η δολοφονία ενός 30χρονου Έλληνα από τρεις Αφγανούς μετανάστες. Αιτία, τα σωρευμένα προβλήματα που πνίγουν εδώ και δεκαετίες την πάλαι ποτέ βιομηχανική πρωτεύουσα της Πελοποννήσου. Εκατοντάδες αγανακτισμένοι Πατρινοί βγήκαν στους δρόμους για να διαδηλώσουν κατά της υποβάθμισης της ζωής τους, κατά της εγκληματικότητας, αλλά και κατά της φτώχειας που τρώει τα σωθικά της πόλης τους. Επειδή, όμως, και ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται, βρήκαν την ευκαιρία να βγουν στους δρόμους αυτοί που ονειρεύονται να ζήσουν στη χώρα μας τις δικές τουςναζιστικές νύχτες κρυστάλλων.

Και όλα αυτά με σκηνικό το κουφάρι του εργοστασίου της «Πειραϊκής-Πατραϊκής». Το κτίριο που, ως τις αρχές της δεκαετίας του 90, αποτελούσε το καμάρι της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας και έδινε ψωμί σε 5000 Πατρινές οικογένειες.

Τα διλήμματα της οικονομικής θεωρίας για την κρίση

του Μάνου Σκούφογλου 

Κυρίαρχες αφηγήσεις

H παγκόσμια οικονομική κρίση δεν μπορούσε παρά να πυροδοτήσει κάθε είδους σκεπτικισμό για το modus operandi του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής κατά τα τελευταία χρόνια ή δεκαετίες, δηλαδή για αυτό που αποκαλείται, ανάλογα με την προσέγγιση, μοντέλο ανάπτυξης, σύστημα διακυβέρνησης, τρόπος διαχείρισης, καθεστώς ή κοινωνική δομή συσσώρευσης κλπ. Η ταχύτητα με την οποία η φούσκα των στεγαστικών ακινήτων στις ΗΠΑ συμπαρέσυρε όλα τα χρηματιστήρια στον κόσμο και οδήγησε την παραγωγή σε βαθύτατη ύφεση παντού, δεν αφήνει περιθώρια για ερμηνείες που ρίχνουν το βάρος σε ένα μεμονωμένο προβληματικό κλάδο, λανθασμένο χειρισμό ή κερδοσκοπικό κύκλωμα. Η ιδέα ότι η κατάρρευση των χρηματοπιστωτικών αγορών δεν ήταν κάτι περισσότερο από μια γενικευμένη περίπτωση “αυτοτροφοδοτούμενου πανικού” των επενδυτών, η οποία, παρότι δυσάρεστη, θα μπορούσε να αποκατασταθεί χωρίς να επηρεάσει ιδιαίτερα την “πραγματική” οικονομία, εγκαταλείφθηκε γρήγορα. Ακόμα και οι φανατικότεροι υποστηρικτές του νεοφιλελευθερισμού είναι υποχρεωμένοι να παραδεχτούν ότι η κρίση αποκαλύπτει κάποιου είδους βαθύτερη παθογένεια της οικονομίας και της κυρίαρχης πολιτικής που τη διαμορφώνει. Ο Άλαν Γκρήνσπαν, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED) και ένας από τους πιο διάσημους «μαέστρους» της νεοφιλελεύθερης οικονομίας, δήλωσε μπροστά στην αμερικανική εξεταστική επιτροπή για την κρίση ότι βρίσκεται σε «κατάσταση συνταρακτικής δυσπιστίας» για την ικανότητα των αγορών να ρυθμίζουν αλάνθαστα την οικονομία. Ο ΟΟΣΑ μιλάει ανοιχτά για την “πρώτη κρίση της παγκοσμιοποίησης”[1].