Περί του αυτονόητου…. τι δεν καταλαβαίνεις;

του Παντελή Προμπονά

Ανοίγω το mail μου σήμερα το πρωί και παρατηρώ πως έχω λάβει δυο μηνύματα προωθημένα στη λίστα Νεοελληνικών Σπουδών των ΗΠΑ με θέμα τα επεισόδια στο ΤΕΙ Πάτρας. Το πρώτο είναι ένα ανεκδιήγητο άρθρο του protagon.gr με τίτλο: «Η ντροπή του μέλλοντός μας» και το δεύτερο η μεταφορά κάποιων δηλώσεων του προέδρου του ΤΕΙ κ. Καπλάνη από την εφημερίδα Βήμα. Σταχυολογώ τα τρία σημεία που μου κέντρισαν περισσότερο το ενδιαφέρον: «Εξήντα φοιτητές βρίσκονταν επί ώρες έξω από το Ίδρυμα, κρατώντας αιχμάλωτους καθηγητές, μεταξύ των οποίων άνθρωποι 60 ετών, και ξέρετε τι κατάλαβα; Ότι αρέσκονταν στη βία και την υπερβολή. Είχαν την νοοτροπία του δήμιου. Θα σου πάρω τη ζωή, θα σε εξευτελίσω, θα σε κάψω…» αναφέρει στη συνέντευξή του για να καταλήξει στο ερώτημα «Αυτή είναι η δημοκρατία για την οποία παλέψαμε;». Από την άλλη πλευρά ο Κώστας Γιαννακίδης του protagon.gr παραθέτοντας βίντεο από τα γεγονότα αναφέρει: «Όμως, τις περισσότερες φορές, η αλήθεια είναι πιο απλή από όσο μπορούμε να αντέξουμε. Τι βλέπουμε στο βίντεο; Κακομαθημένα που εξέθρεψαν οι κομματικοί σωλήνες. Αν όχι τα ίδια, τουλάχιστον τη νοοτροπία τους. Αγενή, με σαφές έλλειμμα αγωγής από την οικογένειά τους. Αμόρφωτα. Κομμάτια κιμά από μία μηχανή που παίρνει παιδιά και φτιάχνει προβεβλημένα κομματικά στελέχη. Copy paste. Όπως αντιγράφουν και στις εξετάσεις. Το μέλλον του τόπου».

Δεν σας κρύβω πως τα γεγονότα τα παρακολούθησα ως τηλεθεατής, παρότι μεταπτυχιακός φοιτητής. Και μάλιστα μου κέντρισαν το ενδιαφέρον μόνο μετά το σχετικό ντόρο που προκλήθηκε. Ωστόσο, τα όσα λέγονται σήμερα, η αυτεπάγγελτη παρέμβαση της εισαγγελίας Πάτρας, τα όσα γράφονται, αισθάνομαι ότι βιάζουν την νοημοσύνη μου. Αυτή τη νοημοσύνη, που κατά Γιαννακίδη μου έχει κληροδοτήσει η μηχανή του κιμά…

Όποιος γράφει την ιστορία μιας είδησης, κρατά στα χέρια του μια πανίσχυρη εξουσία: την αρχίζει και την τελειώνει εκεί που θέλει. Επιλέγει τι θα πει και τι θα αποσιωπήσει. Διαλέγει τις λέξεις που γίνονται εικόνες. Καμιά φορά η εικόνες κινούμενες ή όχι γίνονται ισχυρά όπλα στην διαδικασία αυτή, κι εμείς οι θεατές, ξεχνάμε πως η τηλεοπτική ή φωτογραφική εικόνα συνιστά και αυτή με τη σειρά της ένα βλέμμα, με τους δικούς του χωρικούς και χρονικούς περιορισμούς. Παράδειγμα όλοι είδαμε στα ρεπορτάζ λίγη κόκκινη μπογιά πάνω σε ένα γραφείο, σχεδόν κανείς δεν είδε μια ομάδα μπράβων να στέλνει σπουδαστές στο νοσοκομείο. Σε αυτή τη λήθη της υποκειμενικότητας βασίζεται κάθε σύστημα προπαγάνδας. Καλωσορίσατε στην τηλεοπτική και ιντερνετική δημοκρατία, made in Greece.

Ο κ. Καπλάνης στις δηλώσεις του αυτοπαρουσιάζεται ως θύμα βίας που μπήκε –λέει- στην ψυχολογία του δημίου. Ξεχνάει βέβαια πως ο ρόλος του ως λειτουργού είναι δημόσιος και οι πράξεις του δεν είναι ατομικές αντίθετα ασκεί διοίκηση σε έναν μεγάλο εκπαιδευτικό μηχανισμό. Μπροστά στην δύναμη της εικόνας μιας σύγκρουσης, τα γεγονότα που προηγούνται μοιάζουν ασήμαντα. Κανένα «ρεπορτάζ» κανενός εγγράμματου και έξω από την μηχανή του κιμά, κατά Γιαννακίδη δημοσιογράφου δεν μας ανέφερε το ιστορικό της υπόθεσης. Ούτε καν την βία που άσκησαν κάποιοι «καθεστωτικοί» συμφοιτητές τους! Γιατί οι σπουδαστές του ΤΕΙ Πάτρας βρέθηκαν σε εκείνη την αίθουσα; Ήταν η πρώτη τους φορά; Αν δεν ήταν, έγιναν και τις προηγούμενες αντίστοιχα επεισόδια; Αν όχι γιατί δεν έγιναν ενώ τώρα προκλήθηκε ένταση;

Ο κ. Καπλάνης φοβήθηκε για τη ζωή του και μπήκε στην ψυχολογία του θύματος ενός δήμιου… Αν όντως πάλεψε για τη δημοκρατία όπως αναφέρει, τότε θα καταλάβει πως αυτές οι –εν βρασμώ- (καλόπιστα αναφέρω) χοντράδες δεν έχουν ούτε δράμι αλήθειας. Αλλά αφού αρέσκεται στην ψυχολογική υποβολή, ας του προτείνω ένα σενάριο για άσκηση στο σπίτι: «Ένας νέος, είκοσι ετών, με πατέρα ιδιωτικό υπάλληλο σε επιχείρηση που «σφίγγει λουριά» λόγω κρίσης και μητέρα δασκάλα. Τυχερός αφού οι γονείς του έχουν εισόδημα να υποστηρίζουν ακόμα, όχι άνετα βέβαια, τις σπουδές του. Σπουδάζει σε ένα Τεχνολογικό Ίδρυμα της επαρχίας. Τα κόστη μεγάλα, καθώς οι εγκαταστάσεις του βρίσκονται έξω από την πόλη, το σπίτι του επίσης. Μετά από τρία χρόνια σπουδών η σχολή του συγχωνεύεται. Η απόφαση δεν αναφέρει τίποτα για την δική του τύχη αλλά και το μέλλον του πτυχίου του. Αυτά συμβαίνουν σε ένα περιβάλλον οξυμένης κοινωνικής και οικονομικής κρίσης όπου το μόνο ποσοστό που ανεβαίνει είναι αυτό της ανεργίας». Μπείτε στη θέση αυτού του νέου κ. Καπλάνη, με την σημείωση πως αυτός είναι από τους προνομιούχους. Υπάρχουν πολύ πιο δακρύβρεχτες ιστορίες, αν δε το πιστεύετε ρωτήστε τους συναδέλφους σας το προσωπικό του ΤΕΙ.

Εκείνο που πραγματικά εξοργίζει σε «ειδήσεις» όπως αυτές που σχολιάζουμε, είναι το γεγονός πως πολλοί από τους άμεσα εμπλεκόμενους παριστάνουν τους έκπληκτους! Λες και κανένας δεν φέρει ευθύνη. Λες και καμία ‘κατοσταριά νέοι ξύπνησαν ένα πρωί και μη έχοντας τι καλύτερο να κάνουν είπαν «δε πάμε να κλειδώσουμε κανά δωδεκάωρο τον πρόεδρο του ΤΕΙ;»… Αστειότητες.

Η ιστορία μας, έχει και άλλους πρωταγωνιστές, το σχέδιο Αθηνά, τους σχεδόν δυο μήνες κινητοποιήσεων στο ΤΕΙ, την προηγούμενη στάση της διοίκησης, τις ευρύτερες περικοπές στην παιδεία. Μπορεί αυτές οι όψεις να μην έχουν αίμα και βία, έχουν όμως θύματα και θύτες. Και αυτή η πραγματική διάσταση απόδοσης ευθυνών, δεν καταγράφεται από σχεδόν κανένα δημοσιογράφο.

Η εύκολη λύση: φταίνε τα παιδιά. Τα παιδιά που δε στερήθηκαν τίποτα, που έβγαιναν πάντα από το δωμάτιο τους, ότι ζαβολιά κι αν έκαναν (όπως καταγράφει μια άλλη ανώνυμη συντάκτρια στο protagon.gr) τα παιδιά που κατά Γιαννακίδη που είναι αμόρφωτα και ανάγωγα και που δεν σπουδάζουν αλλά ασκούνται στο να γίνουν προβεβλημένα κομματικά στελέχη. Αν και trendy η εν γένει απέχθεια προς την πολιτική και το «πολιτεύεσθαι» νομίζω είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Ακόμη πιο επικίνδυνη είναι η αναγωγική λογική του Γιαννακίδη, που ενσυνείδητα χρησιμοποιεί τα στερεότυπα της επικαιρότητας προκειμένου να μιλήσει για μια ολόκληρη γενιά. Το «αλήτες- ρουφιάνοι- πολιτικοί» με την δόση αλήθειας αλλά και το συμβολικό φορτίο που μεταφέρει μετατρέπεται στα χέρια του Γιαννακίδη σε ένα «αλήτες- ρουφιάνοι- μέλλοντες πολιτικοί γιατί όλοι για εκεί προορίζεστε»… Η λογική της συλλογικής ευθύνης έχει και τα όριά της, και αυτό το κατάλαβε πρώτος ο Πάγκαλος, που όπως και να το δει κανείς, ότι και να φάγαμε δεν το φάγαμε παρέα, στα σίγουρα αυτό…

Δεν πρόκειται να υπερασπιστώ τους απεχθείς κομματικούς μηχανισμούς στα πανεπιστήμια, το άθλιο πελατειακό σύστημα που είχε εγκατασταθεί στην πλάτη της συνδιοίκησης. Δεν πρόκειται να υπερασπιστώ μια εκπαίδευση που ολοένα και απομακρύνεται από την γνώση και την επιστήμη, ούτε μια παιδεία που ασκεί την νεολαία στον άκρατο ανταγωνισμό, στις μόνιμες εξετάσεις και την ευκαιριακότητα της μάθησης. Δεν πρόκειται ποτέ να πω πως ο περιορισμός καθηγητών και διοικητικών ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος αποτελεί ενδεδειγμένη κίνηση διεκδίκησης. Ωστόσο θεωρώ προκλητικό, η ίδια φιλοσοφία και πολιτική που μας έφερε μέχρι εδώ, να βαφτίζεται μεταρρύθμιση, να φοράει τα ρούχα του εκσυγχρονισμού και να μας πλασάρεται ως ένα καλύτερο μέλλον…

Είτε αρέσει στον κύριο Γιαννακίδη, είτε όχι, το καλύτερο μάλλον αυτού εδώ του τόπου, βρίσκεται στα χέρια αυτών των παιδιών, στα δικά μας χέρια και στις χιλιάδες των συνομηλίκων μας. Αυτό το μέλλον θα πρέπει να βρούμε τα εργαλεία να το σχεδιάσουμε, τις λέξεις να το περιγράψουμε, γιατί τα πατρόν του παρελθόντος πολλές φορές κρίθηκαν ελαττωματικά. Και σε αυτό το μέλλον δε χρειάζονται συμβουλάτορες που θα κουνούν το δάχτυλο, τέτοιους είχαμε πολλούς. Ούτε χρειάζονται αυστηροί γονείς και πειθαρχία που θα ασκούν το παιδί τους στο “yes sir”. Συλλογικότητα χρειάζεται, αλληλεγγύη χρειάζεται, μόρφωση χρειάζεται και κυρίως μια κουλτούρα που να μην απαιτεί 1.195 λέξεις για να περιγράφεις τα αυτονόητα, μια Κυριακή πρωί. Καλημέρα σας.