Ce n’est qu’un début, continuons le combat. (Υστερόγραφο)

Ce n’est qu’un début, 
continuons le combat

Δεν ήταν παρά η αρχή. Η μάχη συνεχίζεται.

Η αλήθεια είναι ότι αρκετό καιρό τώρα σκεφτόμασταν αν έπρεπε να γράψουμε το κείμενο αυτό. Όλο λίγο το καθυστερούσαμε μήπως και το αποφεύγαμε. Ίσως και να σκεφτόμασταν ότι μέσα σε τόσα που συμβαίνουν, τι σημασία έχει άλλο ένα κείμενο. Ποιος και ποια θα το διαβάσει και γιατί να τoν/την ενδιαφέρει;

Όμως, ειδικά στα αποχαιρετιστήρια κείμενα αυτού του τύπου σπάνια γράφεις για τους άλλους. Συνήθως γράφεις για σένα. Έτσι κι εμείς. Θα μας επιτρέψετε να γράψουμε το κείμενο αυτό κυρίως για μας. Για την «ανοιχτή κολεκτίβα νέων» που συγκεντρώθηκε σε αυτή τη «γωνιά του κυβερνοχώρου», όπως γράφαμε στην ταυτότητα της Λέσχης, στις 15 Φεβρουαρίου του 2011.

Πέρασαν από τότε τρεισήμισι χρόνια. Και ήρθε η αραβική άνοιξη, και οι εργάτες του Ουισκόνσιν και οι πλατείες της Μαδρίτης που μας χαιρετούσαν. Και μετά ήρθε το Σύνταγμα και οι δικές μας πλατείες, και οι συνελεύσεις μας, και η περικύκλωση (θυμάστε;) της Βουλής. Και οι συγκρούσεις κείνο το Φλεβάρη και οι καπνοί. Και πέρασαν οι καπνοί, κι έσβησαν οι φωτιές. Και ήρθανε στρατόπεδα συγκέντρωσης και υγειονομικές βόμβες, και ήρθανε και σβάστικες και μαχαίρια. Και μετά είδαμε εκείνη την όμορφη κοπέλα με ένα κόκκινο φόρεμα να τη γεμίζουν χημικά στην άλλη όχθη του Αιγαίου. Είδαμε και εργοστάσια να λειτουργούν χωρίς αφεντικά και κόσμο να τραγουδά για να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα έξω από ραδιομέγαρα. Και σηκωθήκαμε, αλλά μας πήραν την ανάσα στο Κερατσίνι. Όμως η οργή που κατέκλυσε το δρόμο μας ξύπνησε ξανά και μας είπε να μην κλάψουμε και να μη φοβηθούμε. Φοβηθήκαμε ξανά με τις φωτιές στην Οδησσό να απανθρακώνουν τ’ αδέλφια μας. Και ύστερα ήρθαν πάλι οι κάλπες και ελπίδες και τρόμος και, και. Πολύς τρόμος, αλλά θα νικήσει η ελπίδα είπαμε όταν μια καθαρίστρια μας χτύπησε τον ώμο και μας είπε ότι θα νικήσουμε. Κι αν αυτά σε κάποιους/ες φαίνονται μελό και αν είναι από ατσάλι, εμείς δεν είμαστε. Και ξέρουμε ότι στην ιστορία αυτοί κι αυτές που χλεύαζαν εύκολα τις ελπίδες και τους τρόμους δεν ήταν αυτοί και αυτές που βάδιζαν με χαμόγελο ακόμη και στα εκτελεστικά αποσπάσματα.

Ας επιστρέψουμε στα δικά μας. Τρεισήμισι χρόνια ή ένα αιώνας. Τόσος πέρασε από τη 15^η του Φλεβάρη του 2011 που εμφανίστηκε στο διαδίκτυο η Λέσχη. Τρεισήμισι χρόνια με ελπίδες, με ήττες, με χαρές και απογοητεύσεις. Και ερχόμαστε σήμερα και είναι όλα διαφορετικά. Και πρώτα και κύρια εμείς. Εμείς που μεγαλώσαμε, καβαλήσαμε ορισμένοι/ες τα τριάντα, άλλοι/ες τα φτάνουμε σιγά σιγά. Εμείς που συνδέσαμε λίγο ή πολύ τη ζωή μας, τα διαβάσματα και τα γραφτά μας, με τη Λέσχη Ανυπόταχτης Θεωρίας. Εμείς που αλλάξαμε χώρες και πόλεις ή ξεμείναμε στο παιδικό μας δωμάτιο, που βρήκαμε και χάσαμε δουλειές, που συμπληρώσαμε ή απωλέσαμε συνοδοιπόρους στη ζωή μας, που ανακαλύψαμε, ανακαλύπτουμε ή δε θα ανακαλύψουμε ποτέ ένα σταθερό μονοπάτι για να πατήσουν τα πόδια μας.

Και είμαστε τώρα εδώ, έτοιμες για μεγάλες αποφάσεις (ή μηδαμινής σημασίας επιλογές). Πότε αποκαρδιωμένοι και πότε ορεξάτοι, σα στρατιώτες που κάθονται λίγο αμήχανοι προσπαθώντας να καταλάβουν αν νίκησαν ή έχασαν, αν έδωσαν εν τέλει τη μάχη ή αν θα τη δώσουν στο μέλλον. Όμως πάντα, όπως πριν, πεισμένες. Για τη σωστή πλευρά που διαλέξαμε. Για αυτούς και αυτές που θα μας συντροφεύσουν σε όλη μας της ζωή, για αυτούς που παραμένουν αιώνες αδικαίωτοι και για αυτούς που μέλλονται για να ρθουν. Τους ανθρώπους και τους σεισμούς. Πεισμένοι και αποφασισμένες για τη μεγάλη υπόθεση της χειραφέτησης που για κάποιο περίεργο λόγο νομίζουμε ότι κουβαλάμε κι εμείς στην πλάτη μας. Και που όταν κάποια στιγμή ανοιχτεί το κιβώτιο δε θα είναι κενό. Ή κι αν είναι κενό μπορεί να χουμε φτάσει στο ζητούμενο προορισμό. Κι αυτό στην περίπτωση της Λέσχης μας, μιας λέσχης αθεράπευτα – αλλά όχι χαζοχαρούμενα – αισιόδοξων, γεμίζει με νόημα τις τραγικές και μεγαλειώδεις στιγμές του ταξιδιού και επιτρέπει στη μεγάλη περιπέτεια πάντα να συνεχίζεται.

Να γιατί το κείμενο αυτό δεν είναι μια ακόμα μελαγχολική και λυπημένη ομολογία από αυτές που με μίσος, συμπόνια και συγκίνηση πετυχαίνουμε συχνά στο διαδίκτυο. Από αυτά τα κείμενα που τόσο κατανοούμε αλλά και τόσο μας εκνευρίζουν. (Τι φλυαρείς για τις χαμένες ευκαιρίες και καταθέτεις τα όπλα, δειλέ, πριν καν ακόμα πολεμήσεις στα σοβαρά;, καταγγέλλουμε συχνά με αυστηρό ύφος, επιπλήττοντας πρώτα από όλα τον εαυτό μας). Το λέει και ο τίτλος της ανάρτησης αυτής. Δεν ήταν παρά η αρχή, η μάχη συνεχίζεται. Κάτι μας είπατε, θα πει κάποιος, η μάχη ούτως ή άλλως πάντα θα συνεχίζεται. Όμως δεν αναφερόμαστε έτσι γενικά. Αναφερόμαστε στη δική μας μικρή  μάχη που συνεχίζεται. Σπουδαία ή όχι, κρίνεται, αλλά θα συνεχισθεί. Είναι η μάχη του πληκτρολογίου μια μάχη με νόημα; Υπό προϋποθέσεις, απαντάμε ναι, κι αυτή είναι μια από τις πιο θετικές εμπειρίες που αποκομίσαμε στη Λέσχη. Δεν καταθέτουμε λοιπόν τα πληκτρολόγιά μας. Ωστόσο, αυτό το μέσο, αυτή η γωνιά, έφτασε η ώρα που ολοκλήρωσε τον κύκλο της.

Όσες και όσοι παρακολουθούσατε και συμμετείχατε με το δικό σας τρόπο στο εγχείρημα θα έχετε καταλάβει ότι εδώ και καιρό υπάρχει αδυναμία να συντηρηθεί με όρους στοιχειωδώς ικανοποιητικούς. Η ροή των αναρτήσεων γίνεται σπάνια και με δυσκολία, τα πρωτότυπα κείμενα και μεταφράσεις είναι εξαιρετικά λίγα ενώ ακόμα και η συλλογή και αναδημοσίευση υλικού γίνεται ελλειμματικά. Ούτως ή άλλως, ουδέποτε ήταν στόχος της Λέσχης να στηρίζεται σε υλικό αναδημοσιεύσεων ή στην απλή παράθεση κειμένων και ειδήσεων. Αντιθέτως, αυτό που κυρίως μας ενδιέφερε ήταν η παρουσίαση των σκέψεων, των θεωρητικών προσπαθειών, των επιστημονικών εργασιών και των πολιτικών τοποθετήσεων ενός αρκετά μεγάλου κύκλου ανθρώπων που έβαλε το δικό του λιθαράκι σ’ αυτή την προσπάθεια. Δεν κρύψαμε ποτέ την πολιτική μας στράτευση και την κομμουνιστική μας αναφορά. Όμως, δεν επιδιώξαμε η Λέσχη να παίξει το ρόλο ενός ιστολογίου άμεσης πολιτικής παρέμβασης ή τουλάχιστον επιδιώξαμε να μην περιορίζεται στην άμεση πολιτική τοποθέτηση, την οποία στη ζωή μας πέρα από τη Λέσχη σε καμία περίπτωση δεν υποτιμήσαμε.

Ίσως, κάπου χάσαμε το κέντρο βάρους. Λίγο άρθρα παρέμβασης, λίγο δημοσιογραφία, λίγο διεθνείς εξελίξεις, λίγο ποίηση και λίγο ακαδημαϊκή έρευνα. Λίγο από όλα. Αχταρμάς δηλαδή, θα έλεγε κανείς. Κι αν χάθηκε όμως κάπου κάπου το κέντρο βάρους, ήταν μιας ειλικρινής και με καλές προθέσεις απώλεια. Ίσως αυτό το μείγμα να εξέφραζε στ’ αλήθεια τους συντελεστές του ιστολογίου, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση της ζωής τους. Και νομίζουμε, ότι αυτό έδινε ένα ενδιαφέρον και πρωτότυπο χαρακτήρα στη Λέσχη, στα διαστήματα που αυτή λειτούργησε, όπως θέλαμε. Αν και τίποτα το ανθρώπινο δε μας είναι ξένο, προσπαθούμε συλλογικά οι θαμώνες της Λέσχης να καταπολεμούμε τάσεις ματαιοδοξίας. Άλλωστε, ποτέ δεν είχαμε καμιά μεγαλομανία ή αίσθηση – αυταπάτη ότι η Λέσχη από μόνη της σηματοδοτούσε κάτι τρομερό. Στις καλύτερες στιγμές της, τη βλέπαμε σαν ένα πετραδάκι μέσα στο μωσαϊκό εν τω γίγνεσθαι, που κορφολογούσε απ’ τον καθένα ό,τι πιο καλό είχε και το ‘φερνε μαζεμένο στη μάχη, για να θυμηθούμε και τον αγαπημένο Τσίρκα απ’ τον οποίο εμπνευστήκαμε το όνομα που κατάφερε να γίνει και η ψυχή μας.

Επειδή, όμως, ως γνωστόν, η σύγχυση είναι ένα σημάδι των καιρών που δε μας αρέσει καθόλου, το λίγο απ’ όλα στη μορφή προσπαθήσαμε να μην οδηγεί σε έναν εκλεκτικισμό στο περιεχόμενο. Είμαστε πολύ χαρούμενοι και χαρούμενες για την ποικιλομορφία της μεταφραστικής μας δουλειάς. Σιχαινόμαστε άλλωστε εκείνη την παλιά αντίληψη ιερατείων που νομίζανε ότι θα «σωθούν» από στοχαστές που δεν ήταν του γούστου τους επειδή θα τους αποκρύβανε. Αυτό που δεν ξέρουμε αν καταφέραμε, στο βαθμό τουλάχιστον που θα θέλαμε, είναι το αν η κάθε άποψη, μετάφραση, κριτική που φερνε ο καθένας και η καθεμιά μας στη Λέσχη μπορούσε να δίνει στο «μωσαϊκό εν τω γίγνεσθαι» μια αναγκαία συνοχή. Και για να μη μιλάμε με γρίφους, αν αρχικός μας σκοπός ήταν η συμβολή σε αυτό που (θα του βάλουμε πολλά επίθετα, αλλά και κανένα να μη βάζαμε το ίδιο θα ήταν, μετά από τόσο καιρό, μεταξύ μας τουλάχιστον, καταφέραμε να συνεννοούμαστε) αποκαλούμε δημιουργικό, αντιδογματικό, ανανεωμένο, μαχόμενο, underground, επαναστατικό, επαναθεμελιωμένο κ.ο.κ. μαρξισμό, ποιό ήταν τελικά και πώς κρίνεται το μέτρο αυτής της συμβολής μας; Κάναμε κάτι για τον Μαρξ που έφυγε από τις προθήκες των αγαλμάτων; Για έναν Λένιν πιο ζωντανό από τους ζωντανούς; Αυτό είναι ένα ερώτημα που θέλουμε να αφήσουμε, για διάφορους λόγους, ανοικτό.

Σ’ αυτό τον αποχαιρετισμό δε θέλουμε να δώσουμε βάση σε αρνητικά σημεία ή αυτοκριτικές και με επιδεξιότητα αποφεύγουμε τις πιο δύσκολες απαντήσεις. Εδώ θέλουμε να βλογήσουμε λίγο και τα γένια μας. Νιώθουμε ιδιαίτερη χαρά και περηφάνια, και θέλουμε να το τονίσουμε, για κείνα τα κείμενα που αν δεν υπήρχε η Λέσχη θα μεναν καταχωνιασμένα σε κάποιο συρτάρι ή σε κάποιο ξεχασμένο αρχείο ενός παλιού σκληρού δίσκου. Για τα αγχωμένα μηνύματα τα οποία ανταλλάσσαμε μεταξύ μας, σε μια ανάρτηση που είχε το χαρακτήρα μιας πιο ελεύθερης προσωπικής έκφρασης και συνάμα «έκθεσης». Για τα ξημερώματα που μας βρήκαν πάνω από πληκτρολόγια σε τόσες διαφορετικές χώρες, ακόμα και ηπείρους. Για εκείνο το μεγάλο κομμάτι της γενιάς μας που μοιράστηκε τις ουρές αεροδρομίων, αλλά είχε πάντα το νου και την καρδιά πίσω και μοιράζονταν σκέψεις, μετέφραζε ή έστελνε ανταποκρίσεις από τα πιο διαφορετικά μήκη και πλάτη του πλανήτη. Για τις κοινές αναζητήσεις και γόνιμες αντιπαραθέσεις με μπλογκς από όλο το φάσμα της ευρύτερης αριστεράς και αυτονομίας. Για άλλες παρέες που γνωριστήκαμε στη διαδρομή όπως τα παιδιά από τη Λεύγα, ή από το RedNotebook ή τόσα άλλα. Για τις αναδημοσιεύσεις των αναρτήσεών μας. Για την αξιοποίησή τους σε πολιτικές – συνδικαλιστικές παρεμβάσεις, ακαδημαϊκές εργασίες, προσωπικούς στοχασμούς. Και πολύ θα θέλαμε να ξέρουν πόσο πολλά σήμαινε για μας όταν μάθαμε για δυο φίλες που αξιοποίησαν υλικό της Λέσχης για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Για αυτές τις λιγότερες ή περισσότερες ώρες που πολλοί και πολλές περάσαμε μαζί σα συνωμότες μιας ιδιαίτερης εκφοράς λόγου και κοινωνικής κριτικής, μιας κοινής χαρτογράφησης που πειραματιζόταν με κοινωνικές και πολιτικές γεωγραφίες με τη σιγουριά πως «κι όμως κινείται». Μπορεί να σιγοτραγουδήσαμε μαζί ένα τραγούδι, να εξοργιστήκαμε σε μια μεγάλη αδικία, να συγκινηθήκαμε στην ανάμνηση μιας ηρωικής απόφασης ή στο κοινό βίωμα μιας μεγάλης στιγμής. Όλους αυτούς και αυτές που μοιραστήκαμε κοινές εικόνες στις οθόνες μας, θέλουμε να ευχαριστήσουμε και να χαιρετήσουμε. Τις χιλιάδες που επισκέπτονταν το blog, τους σχεδόν δέκα χιλιάδες φίλους και φίλες της σελίδας στο Facebook και ειδικά τους εκατοντάδες που συνέβαλαν έστω και λίγο στη δουλειά που αυτά τα χρόνια κάναμε.

Είναι προφανές ότι δε χανόμαστε. Ούτε σκορπίζουμε. Στη μη ηλεκτρονική ζωή (που είναι ερώτημα πόσο περισσότερο πραγματική όντως είναι ή πρέπει να γίνει) αλλά και στα διαδικτυακά μονοπάτια θα βρισκόμαστε διαρκώς, απλά σε άλλα «υλικά και μη» στέκια και πάνω απ’ όλα στους δρόμους της φωτιάς. Συμφωνούμε μέχρι κεραίας με εκείνη την εκτίμηση που κάναμε το Φλεβάρη του ’11 ότι πρέπει να διαμορφωθούν «χώροι», όπου η θεωρητική δραστηριότητα δε νοείται μόνον σαν «ατομική» διαμόρφωση συνεκτικών εννοιών στο εσωτερικό ενός συστήματος, αλλά επίσης και προπαντός σαν πολιτισμική πάλη που αποβλέπει στο να μεταμορφώσει, αυτό που ο Γκράμσι αποκαλούσε, χωρίς τον παραμικρό ελιτισμό «λαϊκή «νοοτροπία»». Κι αυτή η εκτίμηση προσδιορίζει κάπως πιο συγκεκριμένα τι εννοούμε όταν λέμε ότι η μάχη συνεχίζεται. Και το εννοούμε. Και η παρέα της Λέσχης δε διαλύεται για να εξακοντιστούμε στις ατομικές τροχιές μας. Αντιθέτως, όλα όσα μας χάρισε αυτή η συντροφιά θα μπουν για τα καλά στα μπαγκάζια μας για τα επόμενα ταξίδια, όλος ο πλούτος και η συντροφικότητα θα μας δείχνει το δρόμο για τις νέες συλλογικές μας εκτινάξεις. Συλλογικά, όχι ατομικά. Ποτέ πια μόνοι και μόνες, το μάθαμε αυτό τρεισήμισι χρόνια τώρα.

Όπως θα έχετε ίσως αντιληφθεί, πολλές και πολλοί από τους συντελεστές της Λέσχης συμμετέχουν ήδη σε διάφορες έντυπες και ηλεκτρονικές προσπάθειες. Άλλοι συντηρούν ατομικά ή συλλογικά ιστολόγια. Κείμενα τους μπορεί να βρείτε σε έντυπα και εφημερίδες της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Για επιστημονικές απόπειρες, υπάρχουν πάντα οι σημαντικές προσπάθειες που γίνονται σε περιοδικά μαρξιστικής αναζήτησης. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στο σημαντικό έργο που γίνεται στην αυτοδιαχειριζόμενη ΕΡΤ3 με συμμετοχή θαμώνων της λέσχης. Για κείμενα πολιτικών παρεμβάσεων οι φίλοι από την Pandiera και το AristeroBlog, αλλά και από ευρύτερα μέσα της Αριστεράς, είμαστε σίγουροι ότι θα μας φιλοξενήσουν όποτε χρειαστεί. Τέλος, σε μια νέα προσπάθεια που ξεκίνησε λίγο καιρό πριν, το Περιοδικό για τη διατάραξη της κοινής ησυχίας, έχουν ήδη αρχίσει να συμμετέχουν πολλοί από όσους/ες έγραφαν στη Λέσχη. Ίσως θα μπορούσε η Λέσχη να συνεχίσει την πορεία της, συγκεντρώνοντας το υλικό που παράγεται για άλλες προσπάθειες,. Κάτι τέτοιο όμως θα μετασχημάτιζε το χαρακτήρα της και δεν το θέλουμε.

Η απόφαση μας είναι η εξής: Πέφτουνε τίτλοι τέλους. Η ανάρτηση αυτή θα είναι η τελευταία του παρόντος ιστολογίου. Το ιστολόγιο δεν κλείνει, αλλά θα παραμείνει «στον αέρα» για να μπορούν όσοι θέλουν να ανατρέχουν σε παλαιότερα κείμενα. Άλλωστε, όπως γράφτηκε και στη μεταξύ μας συζήτηση για το μέλλον της, η Λέσχη αποτελεί ένα διαδικτυακό αρχείο επικαιρότητας, σκέψεων και αναλύσεων και πρέπει να παραμείνει ως έχει για οποιονδήποτε, οποιαδήποτε στιγμή, θελήσει να ανατρέξει σε αυτό. Τα ηλεκτρονικά μας αποτυπώματα θα μείνουν ως χνάρια μιας συλλογικής μνήμης, με χαρακτήρα ας πούμε ημερολογίου. Αφού έτσι έχουν τα πράγματα, θα μπορούσε να μην ανακοινωθεί και τίποτε για τη λήξη της. Πώς να αντισταθείς όμως στον πειρασμό να γράψεις δυο, τρία λόγια; Πολλοί και πολλές απ’ όσους ενδιαφερόμαστε να συνεχίσουμε μια δουλειά μεταφράσεων και θεωρητικών κειμένων, θα τη διοχετεύσουμε σε μια στήλη με το όνομα της Λέσχης στο Περιοδικό. Δεν αποτελεί τη συνέχεια του ιστολογίου, αλλά μια συνεργασία με συγκεκριμένο στόχο, μια «υπενοικίαση» μιας μικρής στέγης για ένα μόνο κομμάτι της μέχρι τώρα δουλειάς μας. Η σελίδα στο Facebook θα συνεχίσει να υπάρχει, με μια πιο αραιή ροή αναρτήσεων. Σε αυτή θα δημοσιεύονται κείμενα ή δραστηριότητες που θα συνεχίσει να έχει η παρέα της Λέσχης σε άλλα μέσα.

Όσοι/ες ξενερώνετε με τέτοια κείμενα και μας αγαπάτε συμπαθάτε μας. Όσοι/ες δε μας αγαπήσατε ποτέ δεν πειράζει. Δεν κακοκαρδίζουμε κανέναν και καμιά σ’ αυτό το κείμενο. Η γιορτή του αποχαιρετισμού είναι γι’ αυτούς/ες που πάντα καταλαβαινόμαστε με μια ματιά ή τελοσπάντων το αντίστοιχό αυτής της ματιάς που κατακτήσαμε στα κοινωνικά δίκτυα. Για σας, το λοιπόν, ό,τι είπαμε ισχύει κι ας μείνει μεταξύ μας! Ίσως να βγήκε πιο μεγάλο από όσο χρειαζόταν το κείμενο αυτό. Ίσως και να του δώσαμε μεγαλύτερη διάσταση απ’ ότι έπρεπε. Αλλά, όπως είπαμε και στην αρχή, για εμάς γράφουμε πάνω από όλα. Για εμάς που η απόφαση αυτή, χωρίς ευκολία παίρνεται. Αλλά έτσι είναι το καλύτερο. Από την αρχή η Λέσχη ήταν σαν μια καλή παρέα που μοιρασμένη σε μάχες και ρουτινιάρικες καθημερινότητες, μεγάλες νύχτες, και μικρά ξημερώματα, τρόμους κι ελπίδες, συζητούσε πίνοντας κρασί για την αλλαγή του κόσμου, ξέροντας καλά ότι ο κόσμος δεν αλλάζει με συζητήσεις, ούτε όμως και χωρίς αυτές.

Τώρα, η καλή παρέα αφού τέλειωσε και το τελευταίο καραφάκι, ετοιμάζεται για μια νέα οινοποσία κάποια επόμενη μέρα. Αλλά πάντοτε, όπως έλεγε κι ο ποιητής, τα φιλιά μας γυρνάνε στα παλιά τους λημέρια.

Εις το επανιδείν.

 Ce n’est qu’un début 
continuons le combat

(Η παρέα της Λέσχης Ανυπόταχτης Θεωρίας)

ΥΓ.1: Αν μας ξέρατε καλά, κι αν διαβάσετε αυτό το κείμενο ένα μοναχικό βράδυ, ακούστε και κάτι ακόμα. Αν θέλετε. Εμείς πολλές φορές ακούγαμε τη Brigitte και περιδιαβαίναμε σε αυτά τα ηλεκτρονικά μονοπάτια.

ΥΓ.2: Και παρακαλώ όχι κουτσομπολιά. Ο μακαρίτης τα σιχαινόταν.

 

Καταγγελίες αστέγων για το Υπνωτήριο Θεσσαλονίκης (vid)

Ένα ρεπορτάζ του Χρήσου Αβραμίδη.

Σημαντικές καταγγελίες απευθύνουν άστεγοι της Θεσσαλονίκης απέναντι στον Δήμο και την ΜΚΟ Άρσις που έχουν την ευθύνη του Υπνωτηρίου Αστέγων. Ο Χριστόφορος Καρκάρης, άστεγος 60 ετών δέχτηκε να μιλήσει στην κάμερα της ΕΡΤ3

Η συγκεκριμένη καταγγελία έρχεται να αναδείξει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που υπάρχουν στην Ελλάδα του 2014. Ενώ υπάρχουν περισσότεροι από 20.000 άστεγοι δεν λειτουργούν ούτε μηχανισμοί καταγραφής τους πόσω μάλλον φιλοξενείας και κοινωνικής ένταξης. Στην Θεσσαλονίκη μάλιστα δεν υπάρχει καμία απολύτως αξιόπιστη εκτίμηση για τον αριθμό τους. Το Υπνωτήριο αστέγων χωρητικότητας 74 ανθρώπων, αποτελεί το μοναδικό μέρος που μπορεί να περάσει τη νύχτα του ένας άστεγος, στην πόλη του ενάμιση εκατομμυρίου ανθρώπων.

Σε ένα κράτος που διαθέτει δισεκατομμύρια ευρώ για τόκους σε τράπεζες και φοροαπαλλαγές εφοπλιστών διατίθενται μικροποσά προκειμένου να φιλοξενηθούν οι άστεγοι της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης στην Ελλάδα.

 

Νίκος Μπογιόπουλος: Η Ιστορία δεν τελείωσε. Ο Μαρξ είχε δίκιο (Vid)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η ΕΡΤ3 και η εκπομπή Zona Rosa 196 χρόνια μετά την γέννηση του Μαρξ, παρουσιάζουν ένα μικρό αφιέρωμα για τον μεγάλο φιλόσοφο. Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Νίκος Μπογιόπουλος μιλάει για τον Μαρξισμό και υποστηρίζει ότι στις σημερινές συνθήκες είναι πιο επίκαιρος από ποτέ . Στην παρουσίαση της εκπομπής, ο Σταύρος Πανούσης και ο Χρήστος Αβραμίδης.

 

Τρία χρόνια χωρίς τον Θανάση Βέγγο (αφιέρωμα της ΕΡΤ3)

Στις 4 Απριλίου του 2011, πριν από τρία χρόνια, ο ηθοποιός Θανάσης Βέγγος, άφησε την τελευταία του πνοή. Σεμνός, συνεπής, αξιοπρεπής, μαχητής «στη γαλέρα της ζωής» που «τράβηξε άγριο κουπί» όπως έλεγε ο ίδιος, ο «καλός μας άνθρωπος», πέρασε πριν από τρία χρόνια στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, του θεάτρου, του λαϊκού πολιτισμού, των αγώνων του ελληνικού λαού. Είχε παίξει σε 126 ταινίες, σε 52 από τις οποίες ως πρωταγωνιστής και είχε σκηνοθετήσει (πρωταγωνιστώντας ταυτόχρονα) ακόμη επτά ταινίες.

Από μικρός στη βιοπάλη, λόγω σοβαρών οικονομικών προβλημάτων που προκλήθηκαν από την απόλυση του πατέρα του από την Εταιρεία Ηλεκτρισμού στον Πειραιά λόγω των πολιτικών του φρονημάτων και της συμμετοχής του στην ιστορική Μάχη της Ηλεκτρικής (μαχητής του ΕΛΑΣ). Δούλεψε στην επεξεργασία δερμάτων και έκανε μικροθελήματα στη γειτονιά του, όπως διανομή πάγου.

Τα χρόνια 1948-1950 υπηρέτησε τη θητεία του ως «ανεπιθύμητος» στρατιώτης στη Μακρόνησο, όπου γνωρίστηκε με τον μετέπειτα γνωστό σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο. «Εμεινε μαζί μου όλα τα χρόνια της Μακρονήσου» θυμάται ο Ν. Κούνδουρος στο ντοκιμαντέρ του Γ. Σολδάτου. «Είχα χρεωθεί την κατασκευή ενός θεάτρου – ήμουν τριτοετής της Αρχιτεκτονικής τότε. Πήγα στη διοίκηση και λέω: Αυτόν το μισότρελο φαντάρο να μου τον δώσετε. Κι έτσι βρέθηκα να φτιάχνω το θέατρο με τον Θανάση βοηθό. Στήσαμε τη σκηνή, ανεβάσαμε το πρώτο έργο, και να ο Βέγγος ηθοποιός, και να ο Βέγγος πρωταγωνιστής, και να ο Βέγγος αγαπημένος ολόκληρου του τάγματος, και να ο Βέγγος η ανακούφισή μας, η λύτρωσή μας και το χαμόγελό μας».

«Ηταν ένας υπέροχος και άθλιος Ελληνας. Ρακένδυτος, νευρικός, όπως σε όλη τη ζωή του, ήρθε και με βρήκε επειδή κοιμόμουνα στη μαύρη γη, κουβαλώντας σανίδες. Τις έστρωσε λέγοντάς μου: «Σύντροφε, θα κρυώσεις το βράδυ». Του απαντώ: «Και τι σε νοιάζει εσένα, σύντροφε;». «Μα αύριο θα είσαι άρρωστος», μου είπε. Και αρχίζει να στρώνει τις σανίδες».

Επιστρέφοντας από την εξορία ο σκηνοθέτης δεν ξέχασε τον Βέγγο. Τον κάλεσε στο στούντιο του για να εργαστεί, σαν άνθρωπο για όλες τις δουλειές και τον χρησιμοποίησε σαν ηθοποιό, στην πρώτη του ταινία «Μαγική πόλη» (1952).

«Του έδινα ένα δίφραγκο την ημέρα. Για να παίρνει το τραμ. Χρόνια αργότερα έμαθα ότι ποτέ δεν πήρε το τραμ. Διέσχιζε την Αθήνα με τα πόδια για να μπορεί να δώσει το δίφραγκο στη μητέρα του, στην παράγκα όπου ζούσαν στο Φάληρο».

 -Ν. Κούνδουρος

Ανάμεσα στις 126 κινηματογραφικές ταινίες που έπαιξε: «Ο Δράκος», «Ο Ηλίας του 16ου», «Ψηλά τα χέρια Χίτλερ», «Πολυτεχνίτης κι ερημοσπίτης», «Δικτάτωρ καλεί Θανάση», «Ησυχες μέρες του Αυγούστου», «Το βλέμμα του Οδυσσέα», «Τύφλα να ‘χει ο Μάρλον Μπράντο», «Ο πολύτεκνος», «Ενας τρελός τρελός Βέγγος», «Θα σε κάνω Βασίλισσα», «Παπατρέχας», «Ποιος Θανάσης», «Ενας Βέγγος για όλες τις δουλειές», «Διακοπές στο Βιετνάμ», «Ο άνθρωπος που έτρεχε πολύ», «Από πού πάνε στη χαβούζα», «Θανάση σφίξε κι άλλο το ζωνάρι», «Ο Θανάσης και το καταραμένο φίδι», «Ο τρελός καμικάζι», «Ο Θανάσης στη χώρα της σφαλιάρας», «Βοήθεια, ο Βέγγος, φανερός πράκτορας 000», «Τρελός, παλαβός και Βέγγος», «Δόκτωρ Ζι-Βέγγος», «Ποιος Θανάσης», «Θου Βου φαλακρός πράκτωρ Επειχήρηση Γης Μαδιάμ», «Ενα ασύλληπτο κορόιδο» κ.α.

Στο ενεργητικό του είχε το ντοκιμαντέρ «Χίλια χρόνια πριν», την τηλεταινία «Βήματα» και τις σειρές: «Αστυνόμος Θανάσης Παπαθανάσης» (ΑΝΤ1, 1990), «Ερωτας, όπως έρημος» (ΝΕΤ, 2003), «Περί ανέμων και υδάτων» (Mega, 2002), «Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου» (ΑΝΤ1, 2006), «Βεγγαλικά» (ΕΡΤ) και «Η Θεσσαλονίκη της νοσταλγίας μας» (ΕΤ3, 2009).

Διακρίθηκε με το Βραβείο της Ενωσης Ελλήνων Κριτικών Κινηματογράφου και με το βραβείο Πρώτου Ανδρικού Ρόλου από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την ερμηνεία του στην ταινία του Ντίνου Κατσουρίδη «Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση;» (1971), με το βραβείο Πρώτου Ανδρικού Ρόλου από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την ταινία «Θανάση, πάρε τ’ όπλο σου» (1972), με το Κρατικό Βραβείο  Β’ Ανδρικού Ρόλου «Ήσυχες μέρες του Αυγούστου» (1991) και με το Ειδικό βραβείο για το σύνολο του έργου του στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1993.

Επιμέλεια: Iωσήφ Βικτωράτος

Πέθανε ο Δάσκαλος και επιστήμονας Γιάννης Βεζυρτζής (vid)

Ένας μεγάλος παιδαγωγός και επιστήμονας, ο Γιάννης Βεζυρτζής, άφησε την τελευταία του πνοή. Πριν φύγει όμως, άφησε ένα μεγάλο έργο. Η εκπομπή της ΕΡΤ3 Zona Rosa, επικοινώνησε για αυτό με τον Βασίλη Τσελφέ, τον καθηγητή με τον οποίο ο Βεζυρτζής εκπόνησε την διδακτορική του διατριβή, πάνω στην διδακτική των Φυσικών Επιστημών.

 

 

 

Η Ελλάδα πιο ανελεύθερη από πολλές μοναρχίες σύμφωνα με το Freedom House (vid)

Του Χρήστου Αβραμίδη

 

Το κυβερνητικό πραξικόπημα της 11^ης Ιουνίου με το κλείσιμο της ΕΡΤ καταδίκασε την χώρα μας σε πτώση στην παγκόσμια λίστα Ελευθερίας Τύπου. Η Ελλάδα υποβιβάστηκε στην 96^η θέση της παγκόσμιας λίστας σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του μη κυβερνητικού οργανισμού με το όνομα «FreedomHouse»

Νέα αρνητική δημοσιότητα για την Ελλάδα, η οποία σύμφωνα με το FreedomHouse, την τελευταία πενταετία, αντιμετωπίζει την μεγαλύτερη επιδείνωση στην Ελευθερία Τύπου, σε παγκόσμιο επίπεδο.Η Ελλάδα από το 2009 μέχρι το 2013 υποχώρησε 17 μονάδες στην βαθμολόγηση της, γεγονός που την κατατάσσει πρώτη στην σχετική κατηγορία., ενώ αντίστοιχα την αμέσως προηγούμενη χρονιά συγκέντρωνε 41 μονάδες και κατατασσόταν 85η. Το άριστα στην βαθμολόγηση του «Freedom House» είναι το 1 και η χειρότερη επίδοση το 100. Το 2009 η Ελλάδα συγκέντρωνε μόλις 29 μονάδες και συντάσσονταν με τις χώρες που διέθεταν πλήρη Ελευθερία του Τύπου, ωστόσο από το 2012 η Ελλάδα υποχώρησε στην κατηγορία των χωρών που διαθέτουν «Εν μέρει Ελευθερία του Τύπου».Ενώ το 2013, η χώρα συγκέντρωσε βαθμολογία 46 μονάδων και βρέθηκε στην 92η θέση της λίστας

Μάλιστα, η βασική αιτία για την υποβάθμιση είναι το κλείσιμο της ΕΡΤ, σύμφωνα με την Τζένιφερ Ντάνχαμ, που είναι επικεφαλής αναλύτρια του «FreedomHouse»

«Η Ελληνική Ραδιοφωνία και Τηλεόραση ήταν το μεγαλύτερο ενημερωτικό δίκτυο με εμβέλεια σε περιοχές της χώρας που δεν έχουν τα ιδιωτικά μέσα και το κλείσιμο της προκάλεσε ισχυρό πλήγμα στο δικαίωμα των πολιτών στην ενημέρωση. Παράλληλα, η απόλυση μέσα σε μια μέρα, χιλιάδων δημοσιογράφων και τεχνικών ενέτεινε σε μεγάλο βαθμό την ανασφάλεια που ήδη επικρατούσε στους εργαζόμενους στα μέσα ενημέρωσης. Το μεταβατικό σχήμα που δημιουργήθηκε είναι σαφώς υποβαθμισμένο από την ΕΡΤ και υπόκειται σε μεγαλύτερο έλεγχο από την κυβέρνηση της χώρας».

Eπιπλέον, η κ. Ντάνχαμ σημείωσε ότι οι δημοσιογράφοι είναι περισσότερο εξαρτημένοι από τα ΜΜΕ που εργάζονται και αυτά με την σειρά τους από την κυβέρνηση του εκάστοτε κράτους.

Μεγάλη πτώση είχαμε και για το κράτος της Τουρκίας, όπου υποβιβάστηκε στην θέση 136 και στην κατηγορία των «Ανελεύθερων χωρών».

Σε αυτή την εξέλιξη συντέλεσε το γεγονός ότι είναι η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό φυλακισμένων δημοσιογράφων ενώ ταυτόχρονα τους τελευταίους μήνες υπήρξαν απαγορεύσεις στο youtubeκαι το twitter.

 

 

Zona Rosa η νέα εκπομπή της ΕΡΤ3

 

Zona Rosa, ή αλλιώς απαγορευμένη ζώνη.Μία καινούρια εκπομπή στην ερτ3 που φιλοδοξεί να αναδείξει όλες αυτές τις μικρές ειδήσεις που περνούν στα ψιλά γράμματα αλλά και τις μεγαλύτερες, πάντα με γνώμωνα την  κριτική του κατεστημένου. Στην πρώτη εκπομπή, θα βρείτε ενημέρωση για τα απεργιακά και για τα χημικά της Συρίας που θέλουν να ρίξουν στην Μεσόγειο. Επιπλέον αποκλειστική συνέντευξη του Γρηγόρη Τσιλημαντού, μέλους της ΑΚ και μοναδικού συλληφθέντα στην πορεία ενάντια στις φυλακές υψίστης ασφαλείας.Επίσης θα δείτε ρεπορτάζ του Αντώνη Γαλανόπουλου για το ντοκιμαντέρ «Φασισμός ΑΕ» και συνέντευξη του σεναριογράφου, Άρη Χατζηστεφάνου. Το τέλος της εκπομπής, φιλονενούνται  εργαζόμενοι της ΕΛΒΟ, μέλη του σωματείου, οι οποίοι εξηγούν γιατί δεν πρέπει να υλοποιηθεί ο σχεδιασμός της Τρόικας που θέλει να βάλει λουκέτο σε ακόμα μία επιχείρηση.

Στην παρουσίαση, ο Σταύρος Πανούσης και ο Χρήστος Αβραμίδης για την ελεύθερη ΕΡΤ

 

 

Αφιέρωμα ΕΡΤ3 στην εργατική πρωτομαγιά (vid)

Ρεπορτάζ: Μαρία Γραμμένου

Μάλλον δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε τα γεγονότα των Μαίων του παρελθόντος. Είναι σήμερα ευρέως κατανοητό ότι δεν αρκεί μόνο η διαρκής εξιστόρηση των μεγάλων αγώνων.

Με αφορμή, όμως, την εργατική πρωτομαγιά, πρέπει να πούμε ότι παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η συζήτηση, η αποτίμηση και η εξαγωγή πολιτικών συμπερασμάτων για τα αρνητικά ή θετικά αποτελέσματα της δραστηριότητας των κινημάτων. Ιδιαίτερα μάλιστα στην χρονική περίοδο της κρίσης του οικονομικού συστήματος.

Έτσι, θα αναζητήσουμε εν συντομία την ιστορία του πρώτου εργατικού Μάη στις Η.Π.Α., την Γερμανία και την Ελλάδα.

Πρόκειται στην πραγματικότητα για εορτασμό μνήμης της αιματοβαμμένης εξέγερσης των εργατικών συνδικάτων του Σικάγο, του μεγαλύτερου βιομηχανικού κέντρου των Η.Π.Α. το 1886.

Εκείνη την ημέρα, την 1η Μαΐου του 1886 400,000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη τη χώρα και πάνω από 80,000 στο Σικάγο με βασικό τους σύνθημα «οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο». Απαίτησαν δηλαδή, και κατέκτησαν αργότερα το δικαίωμα που αφαιρείται στην πράξη από τις εργασιακές σχέσεις του 2014 με αφορμή ακριβώς τη συστημική κρίση.

Ο Μίλτον Φρίντμαν, διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος και ηγετικό στέλεχος της σχολής του Σικάγο, είχε κατανοήσει την χρησιμότητα των κρίσεων: «Μόνο μία κρίση, πραγματική ή εικονική, μπορεί να φέρει την αλλαγή», χωρίς φυσικά να προσδιορίζει την κατεύθυνση αυτής της αλλαγής.

Οι διαδηλωτές αυτοί, λοιπόν, βρίσκονταν στον χώρο της συγκέντρωσης, ταυτόχρονα με αστυνομικές δυνάμεις που αποτελούνταν από 1350 οπλισμένους αστυνομικούς.
Μετά τη διαταγή του αξιωματικού για διάλυση της συγκέντρωσης μία βόμβα πέφτει κοντά στις αστυνομικές και οι αστυνομικοί ξεκινούν τα πυρά κατά των συγκεντρωμένων χωρίς καμία εξαίρεση.

Ο αριθμός των θυμάτων παραμένει ακόμη και μέχρι τώρα άγνωστος.

Εν μέσω του αναβρασμένου κλίματος και με το εργατικό κίνημα να πιέζει για κινητοποιήσεις, η ηγετική μερίδα των Γερμανών συνδικαλιστών έδειχνε επιφυλακτική προς μία μαζική κινητοποίηση φοβούμενη τον αυθορμητισμό των μαζών. Ο Μπέμπελ, ηγέτης του Σοσιολδημοκρατικού κόμματος, φαινόταν να πρόσκειται περισσότερο στην νομιμότητα απαιτώντας επιδεξιότητα και διακριτικότητα στους πολιτικούς χειρισμούς. Μετά τη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής απορρίφθηκαν τα σχέδια για απεργία με τον φόβο των αντιδράσεων της αντιπολίτευσης. Μετά την εκλογική νίκη, οι βουλευτές του σοσιολδημοκρατικού κόμματος κάλεσαν σε συγκεντρώσεις, το απόγευμα, μετά τις εργάσιμες ώρες, όπου θα μπορούσαν να περάσουν τα ψηφίσματα για την καθιέρωση του οχταώρου.

Στην Ελλάδα η πρώτη εργατική πρωτομαγιά πραγματοποιήθηκε το 1892. Η σημαντικότερη, όμως, είναι η πρωτομαγιά των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης, το 1936. Έπειτα από την κατάληψη ενός εργοστασίου οι εργάτες πραγματοποίησαν συγκεντρώσεις σε διάφορα σημεία της πόλης και η αστυνομία απάντησε με πυροβολισμούς με αποτέλεσμα να έχουμε πάνω από 12 νεκρούς και 300 τραυματίες.

Από τα γεγονότα εμπνεύστηκε ο Γιάννης Ρίτσος το ποίημα «Επιτάφιος»:
«Εμείς ταγίζουμε ζωή στο χέρι: περιστέρι,
κ’ εμείς ούτ’ ένα ψίχουλο δεν έχουμε στο χέρι.
Εμείς κρατάμε όλη τη γης μες στ’ αργασμένα μπράτσα
και σκιάχτρα στέκουνται οι Θεοί κι αφέντη έχουνε φάτσα»

128 χρόνια μετά, η ιστορία της πρώτης εργατικής πρωτομαγιάς αποδεικνύει ότι κανείς δεν πρόκειται να μας χαρίσει τίποτα. Αντίθετα, η ελευθερία πρέπει να διεκδικηθεί με πάθος από εμάς.

Όπως έγραψε και ο Βάρναλης:
«Τη λευτεριά δεν τη ζητάν με παρακάλια, τηνε παίρνουν με τα δικά τους χέρια, μοναχοί»

ΠΕΡΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ…. ΚΑΙ ΜΙΑ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

 Αρκετή συζήτηση εντός της αριστεράς προξένησε η παρουσίαση τμήματος του ψηφοδελτίου του κ. Νικολούζου και συγκεκριμένα η παρουσία εντός του στελεχών του ΠΑΣΟΚ που διακρίθηκαν τελευταία ως ακραιφνείς υποστηρικτές της μνημονιακής πολιτικής. Η παραπάνω ενέργεια μάλιστα δέχτηκε κριτική ακριβώς καθώς παρουσιάστηκε ως συμφωνία μεταξύ των δύο παρατάξεων -με άγνωστο περιεχόμενο- που «βασίστηκε σε λόγους ιδεολογικοπολιτικής και προγραμματικής σύγκλισης» (1), σύμφωνα με τους «μετανοημένους» του ΠΑΣΟΚ.

Στις 17/4 δημοσιεύτηκε κείμενο (1) του Κώστα Φαγογένη με τίτλο «Άνευ όρων, άνευ ορίων», που σχολίαζε τη σύμπραξη της μνημονιακής παράταξης του ΠΑΣΟΚ με την –τέως(;)- αντιμνημονιακή δημοτική παράταξη του Σύριζα και τον κ. Νικολούζο. Το παραπάνω κείμενο αλλά και αντίστοιχες ανακοινώσεις της ΛαΣυ κ.α. φαίνεται ότι λειτούργησαν ώστε να ξεκινήσει μια ενδιαφέρουσα «συζήτηση» πάνω στο ζήτημα των συνεργασιών και των προϋποθέσεών της, ενώ τα παραπάνω κείμενα, αποτέλεσαν αφετηρία κριτικής από άρθρο του Διονύση Πολίτη, το οποίο προφανώς εκφράζει και το σκεπτικό της παράταξης του Σύριζα, αφού το υιοθέτησε στην ιστοσελίδα της (2).Μια τέτοια κουβέντα σήμερα, είναι γενικά θετική, καθώς απαντά σε προβληματισμούς που λίγο πολύ ακουμπούν την πλειοψηφία του ελληνικού λαού, ιδιαίτερα τον κόσμο της Αριστεράς.

Ζona Rosa εκπομπή 4η 28/04/2014 (vid)

 

Η εκπομπή Zona Rosa, «Απαγορευμένη Ζώνη» της τηλεόρασης, έφτασε τα 4 επεισόδια. Στην αρχή υπάρχει ένα αφιέρωμα στην κραυγή σαν τρόπο αντίστασης, ενώ στην συνέχεια συζητούμε για το θέμα αλλά και για πολλά ακόμα με τον Δημήτρη Ζερβουδάκη. Εν συνεχεία ακολουθεί ένα ρεπορτάζ για το Δίκτυο Ανέργων και επισφαλώς εργαζομένων που διαγράφει τα πρόστιμα στα λεωφορεία. Επιπλέον υπάρχει ένα αφιέρωμα στη ΒΙΟΜΕ που διοργανώνει ένα Πανελλαδικό Διήμερο στις 11-12 Μαίου. Ακολουθεί ένα ρεπορτάζ για τις διαδηλώσεις στην Κρήτη ενάντια στην ρίψη των Χημικών της Συρίας στην Μεσόγειο Θάλασσα. Τέλος, υπάρχει ενημέρωση από τις εκδηλώσεις της εβδομάδας πρωτού κλείσει η εκπομπή με ένα αφιέρωμα της Μαρίας Γραμμένου για την Γκουέρνικα. Στην παρουσίαση της εκπομπής, ο Σταύρος Πανούσης και ο Χρήστος Αβραμίδης.